Hafıza geliştirme teknikleri, öğrenmeyi kolaylaştıran ve daha kalıcı öğrenmeyi sağlayan tekniklerdir. Hafıza teknikleri eğitimi ile kalıcı öğrenmeler sağlanabilmektedir.
Hafıza teknikleri aslında bizlere beynimizin ne kadar güçlü olduğunu göstermektedir. Hafıza teknikleri kalıcı öğrenmemizi sağlar. Bunu da çağdaş eğitim ilkeleri arasında yer alan etkin katılım ile yapmaktadır. Etkin katılımda ne kadar duyu organımızla öğrenme işlemini yaparsak o kadar kalıcı öğrenmeler elde ederiz. Şöyle düşünelim, Osmanlı tarihini normal bir kitaptan açıp okumaya başlayalım. Sadece içimizde okuyalım, bu aşamada sadece işin içerisine sözel bilgiler girer ve fazla da duyu organlarımızı işin içerisine aktaramayız. Ancak renkli, sesli bir slaytla, padişahlar arası benzetmelerle, ses benzetmeleriyle, görsellerle vs. ile bir çok duyu organımızı işin içine sokabiliriz. Böylelikle unutmamız güçleşecek ve kalıcı öğrenmeler sağlamış olacağız.
Aslında bilgiyi işleme sürecimizden bahsedersek ne demek istediğimizi daha iyi anlayacaksınız. Bu konuda eğitim psikolojisi alanında bilgiyi işleme kuramı yer almaktadır. Bilgiyi işleme kuramı bilgi dışarıdan nasıl alınmakta, alınan bu bilgi nasıl işlenmekte, depolanmakta, depolanan bu bilgi geri nasıl getirilmektedir? sorularına aslında cevap aramaktadır. Bu kuramda geçen 3 tane bilgi deposu vardır, duyuşsal kayıt, kısa süreli bellek, uzun süreli bellek. Çevreden gelen bilgiler ilk olarak duyuşsal kayıt aşamasına gelir, bu bölgede bilgi kalıcı olarak kalmaz, kaybolur. Dikkat ve seçici algı ile bu bilgiler ancak kısa süreli beleğe aktarılabilir, aktarılamazsa kaybolur.
Kısa süreli bellekte de dikkat ve seçici algı ile alınan bilgiler ancak 20-30 sn kadar kalabilmektedir. Yani kısa süreli bellek anlık aklımızda tuttuğumuz bilgileri içerir. Mesela cep telefonundan bir numara bakarız ve aklımızda bir süre tutmamız gerekir. Bu aşamada bilgiler 20-30 sn kadar zihnimizde kalır eğer kodlama ve ya tekrar yapmazsak bu bilgiyi hemen unuturuz. Aslında bu aşamada hafıza teknikleri ön plana çıkıyor. Bu aşama da kodlama aşamasıdır. Kodlama ve tekrar ile bilgiler, asıl kalacakları yer olan uzun süreli belleğe aktarılırlar. Uzun süreli bellekte 20-30 sn. gibi zaman sınırı yoktur, işte kalıcı öğrenmeler bu bölümde yer almaktadır. Uzun süreli bellekte bilgiler ne kadar kalıcı kodlandıysa bu bilgileri geri getirmek yani hatırlamakta o derece kolay olacaktır. Yani ilk aşama olan duyuşsal kayıt ve kısa süreli bellekte bilgi unutulurken kodlama ve tekrar yapılması ile uzun süreli belleğe aktarılan bilgiler kalıcı olarak kalmaktadır. Kısaca bilgiyi işleme kuramında bunlar anlatılmaktadır.
Hafıza teknikleri eğitimi sırasında birçok kodlama yöntemini öğrenilmektedir. Bu kodlama yöntemleri bilgileri uzun süreli belleğe yani kalıcı olarak yer aldıkları bölgeye ulaştıracaktır. Kalıcı öğrenmeler ancak kodlama yöntemleri ile daha kalıcı hale gelmektedir. Yoksa sözel olarak okuyarak bilgileri kalıcı olarak zihnimizde tutmak hiçte kolay olmayacaktır. Defalarca tekrar yaparak bu sözel bilgileri kalıcı hale getirmeye çalışsak ta kodlama yöntemi kadar başarılı olamaz. Kodlama yöntemini kullanan hafıza geliştirme teknikleri kalıcı öğrenmeyi hızlı bir şekilde gerçekleştirecek, bilgileri öğrenmek için uzun süre vakit harcamamıza gerek kalmayacaktır.
